Licht is voor planten van levensbelang. Licht heeft ook invloed op de levenscyclus, de seizoenen en het dag-nachtritme. Het daglicht varieert per seizoen, wat intensiteit en het aantal uren betreft. Planten hebben ook licht nodig om voedsel aan te maken en het bepaald mede de groei en de productie van de gewassen. De grootste energiebron is de zon, zij levert haar warmte en licht aan onze aarde. De verschillende lichtkleuren hebben invloed op verschillende planten processen.
Het proces fotomorfogenese bepaald het uiterlijk en leidt tot de uiteindelijke vorm, kleur en bloei van de plant. Dit is voor een belangrijk deel genetisch vastgelegd, maar wordt gestuurd door licht.
Fototropisme is de beweging van een plant die wordt veroorzaakt door het licht. Het is vooral het licht in het blauwe deel van het spectrum dat voor deze beweging verantwoordelijk is. Een plant kan hiermee de hoeveelheid licht sturen die hij ontvangt. Wanneer de bladeren een rechte hoek vormen ten opzichte van de lichtbron, dan is deze hoeveelheid maximaal.
Positief tropisme
Wanneer een plant zich naar het licht richt noemen we dat positief tropisme. Dit zien we bij planten die met blad of bloemen de zon 'volgen'.
Negatief tropisme
De beweging van het licht af noemen we negatief tropisme, dit komt vooral voor bij woestijnplanten.
Spectrum van het zonlicht
Licht is een soort elektromagnetische straling die door de zon wordt uitgestraald. Deze straling bereikt de aarde in een vorm van golf - lengtebereik van 280 tot 3000 nanometer (nm). Hoe korter de golflengte hoe groter de energie inhoud. De golven worden gefilterd door de atmosfeer en komen zo als globale straling op de aarde. Zowel de lichtintensiteit als de lichtkwaliteit die de aarde bereikt, varieert en wordt beïnvloed door de zonnestand, de geografische breedte, het seizoen, mate van bewolking en het tijdstip van de dag.
De kleur van het licht wordt bepaalt door de golflengte van het licht. Deze golflengte heeft als eenheid nanometer (nm). Licht kan beschreven worden als een trilling van fotonen (lichtdeeltjes) en die trilling wordt gezien als een golf. De ruimte tussen de opeenvolgende golven in die trilling is de golflengte en die is bijzonder klein.1 nanometer is 0,000.000.001 meter.
Lichtkleur |
Golflengte nm |
Effect op de plant |
---|---|---|
UV C
|
0 - 280 | Wordt nagenoeg door de ozonlaag geabsorbeerd. Maar bereikt wel het aardoppervlak. Mens, dier en plant hebben bescherming hier tegen nodig. |
UV B | 280 - 320 | Fotomorfogenese (strekken van de plant) |
UV A | 320 - 400 | Fotomorfogenese ( strekken van de plant) |
PAR blauw | 400 - 500 | Fotomorfogenese en fotosynthese |
PAR groen | 500 - 600 | Wordt weerkaatst |
PAR rood | 600 - 700 | Fotomorfogenese, fotosynthese, chlorofylsynthese en fotoperiode |
NIR ver rood | 700 - 800 | Fotomorfogenese en fotoperiode |
NIR nabij IR | 800 - 3000 | Wordt voornamelijk omgezet in warmte |
FIR ver IR | 3000 - 100.000 | Geen directe zoninstraling, maar warmtestraling |
Zonlicht bevat, uitgedrukt in percentage van alle fotonen tussen 400 en 800 nanometer (nm) circa:
Wat is UV, PAR, IR, NIR en FIR
Ultraviolet licht UV
Ongeveer 3% van de straling die de aarde bereikt is UV licht. (<400 namometer). UV kan schade toebrengen aan mens en dier en draagt ook bij aan afbraak van kunststoffen zoals plastic. Planten: De kleur van bepaalde bloemen en vruchten zijn te verbeteren door UV-straling. De straling zorgt voor een compactere groei, kortere internodiën (stengel tussen twee knoppen) en kleinere en dikkere bladeren. UV-straling is in hogere intensiteiten schadelijk voor gewassen, zoals een negatief effect op de fotosynthese. Aan de andere kant is er een positief effect door de vorming van smaakstoffen en anti-oxidanten.
UV Licht wordt onderverdeeld in
PAR Fotosynthetisch Actieve Straling
PAR licht wordt gemeten in µmol/s, ofwel micromol per seconde. Het gaat hier om de hoeveelheid fotonen (licht deeltjes energie) die per seconde op een blad vallen.
Ongeveer 50% van de globale straling bevindt zich in het golflengtegebied tussen 400 en 700 nanometer. Dit licht is zichtbaar voor mens en dier. Bij planten zijn blauw en rood licht het meest efficiënt voor de fotosynthese. Dit licht stuurt ook verschillende plant processen aan zoals kieming en bloei.
Blauw licht is vooral van belang voor de vorming chlorofyl, de ontwikkeling van chloroplasten, huidmondjesopening, de aanmaak van enzymen en de 24-uurs cyclus van de fotosynthese en fotomorfogenese. Een verhoogd aandeel blauw licht in het natuurlijke licht heeft een remmend effect op de cel strekking, waardoor stengels korter worden en bladeren dikker. Te weinig blauw licht kan tot negatieve effecten op de plantontwikkeling leiden. Rood licht is het meest efficiënt voor de fotosynthese van planten. Rode straling draagt bij aan de aanmaak van chlorofyl (bladgroen) en speelt een rol in de proces- sen fotoperiodisme en fotomorfogenese.
IR Infrarood
Infrarood is niet te zien maar wel waar te nemen als warmte.
NIR Nabij Infrarood Licht. Ongeveer 47% van de globale straling 700- 3000 nanometer zorgt voor de opwarming. Dit zonlicht wordt nauwelijks door de plant gebruikt. Het Verrood licht van 700-800 nanometer levert een bijdrage aan de morfogenese.
FIR Ver infrarood
Ver infrarood is langgolvige straling met een lange golflengte tussen 3000-100.000 nanometer die niet door de zon wordt uitgestraald, maar door warme aardse voorwerpen.
Maakt het uit of een plant zonlicht of kunstlicht krijgt
Nee, licht is niets anders dan elektromagnetische straling en voor planten mag die ook uit kunstlicht bestaan. In de professionele tuinbouw maakt men hier ook gebruik van. D.m.v kleur, lichtintensiteit en licht/donker ritme kan men het groeiproces beïnvloeden.
Led verlichting
Met led verlichting is het makkelijker en voordeliger om de dag te verlengen en het lichtniveau te verhogen dan dat men de verwarming in de kas of serre gebruikt. Doordat led verlichting op één specifieke golflengte kan worden afgestemd, wordt met led lampen bepaalde lichtkleuren nagebootst, zoals UV A, PAR blauw, PAR rood en NIR ver rood, om zo de verschillende planten processen te beïnvloeden. Led spots kunnen zeer efficiënt worden ingezet om de afzonderlijke planten processen te beïnvloeden Tijdens de wintermaanden is er minder lichtintensiteit en zijn de dagen korter, waardoor de groei en kwaliteit negatief beïnvloed worden. Kunstmatig bijlichten zorgt voor hogere groeisnelheden, kortere teeltduur en een verbetering van de kwaliteit. Over het algemeen wordt aangenomen dat licht dat een spectrum heeft vergelijkbaar als zonlicht, een normale plantontwikkeling garandeert. Je dient wel rekening te houden met de daglengte of lichtperiode, ieder gewas heeft een kortere of langere lichtperiode nodig voordat de plant overgaat tot knopvorming. Ook andere factoren zoals de temperatuur beïnvloeden de knopvorming, maar de doorslaggevende factor die bepaalt of hij kan beginnen met bloeien en voortplanten.
Led Full spectrum
De kweekstrip zijn verkrijgbaar in 2 verschillende spectrums:
Afstand Led verlichting
PAR licht wordt gemeten in µmol/s, ofwel micromol per seconde. Het gaat hier om de hoeveelheid fotonen (licht deeltjes energie) die per seconde op een blad vallen. Wanneer een lichtlamp of led verlichting dicht op de plant hangt zal dit niveau hoger zijn dan wanneer de verlichting verder van de plant afstaat omdat dan de energie pakketjes (fotonen) over een groter oppervlak verdeeld worden.
Hoogte
Een Led groei verlichting wordt maximaal 26 graden warm. Zet het gewas niet te dicht tegen de verlichting aan, er zal geen directe verbranding plaats vinden, maar wel 'irradiatie'. De plant krijgt teveel licht, de bladeren worden donkerder van kleur of gaan krullen, ook kan de steel een uitgedroogd uiterlijk krijgen. Zorg dat je dit op tijd herkend. De minimale afstand is 20 cm.
Tot 1 meter afstand van het gewas is er nog een ander voordeel, namelijk lichtspreiding, hoe hoger de lamp hangt des te groter het lichtoppervlak. Wanneer de groeilamp te hoog hangt kan het zijn dat er niet genoeg lichtintensiteit is waardoor je plant niet optimaal groeit. Afhankelijk van het wattage van je LED groeilamp pas je de afstand tot het gewas aan.
Gemeten vanaf de bovenkant van de plant.
Dit kan per gewas soort en wattage van de groeilamp anders zijn.
Tijdsduur
Bij uit wordt niet alleen bedoeld dat de led uit is maar ook dat de ruimte donker is.
Voor het kweken van stekken is niet veel licht nodig. Je kunt gebruik maken van 3 stuks tl - buizen en hang deze vijf tot tien cm. boven de plantjes. Of maak gebruik van een 90W led groeilamp, deze kunnen hoger boven de stekken worden gehangen. Verse stekken kun je het beste eerst twaalf uur op een schemerige niet al te koude plaats te zetten.
Aantal uren licht en donker
Per dag geef je de stekken achttien uur licht en dus zes uur donker. In de winterperiode kun je de lampen ook vierentwintig uur aanhouden.
Kleuren
De kleur van de led groeilamp is blauw en bij tl buizen Cool–white.
Wanneer je de bloeifase nadert kun je overstappen naar led full spectrum Groei en bloei: 12-band - rood,
ver rood, blauw, oranje, wit, IR, UV.
Luchtvochtigheid
De Luchtvochtigheid is een belangrijk aspect. Om deze hoge luchtvochtigheid te realiseren kun je een plastic tentje om je stekjes heen bouwen. En maak hier een paar gaten in zodat je stekken verse lucht krijgen. Na een week, de tent elke dag een stukje langer open te zetten. Na nog een week haal je hem helemaal weg. Een tentje is niet persé noodzakelijk, zonder tentje Is de luchtvochtigheid lager en duurt het wortelen wat langer, maar de stekken zijn vaak wel sterker, dan wanneer je gebruik hebt gemaakt van een tentje. Zet een paar bakken water tussen de planten, dit kan al voldoende zijn. Ook af en toe vernevelen van water kan een uitkomst bieden.
Temperatuur
Probeer de temperatuur de eerste week niet te hoog op te laten lopen. Dit doen ze, net als wij, door water te verdampen. Omdat ze nog bijna geen wortels hebben kunnen ze nog niet genoeg water aanvoeren en kunnen zich daardoor nog niet voldoende koelen. In de bloeiperiode kun je een temperatuur voor je stekken hanteren van 22 - 25 graden. En een bodemtemperatuur van 20 - 25 graden.