Mulchen/ Winter klaar

Ecologische moestuinders hebben positieve ervaringen met mulchen. De natuur doet het ons al miljoenen jaren voor. Denk maar aan het dikke pakket humus en onverteerd materiaal op de bodem in een bos.

 

Wat is mulchen

Met mulchen bedoelen we het bedekken van de bodem rondom planten en struiken in de siertuin of de moestuin met organisch materiaal. Een goede mulchlaag zit vol met nutriënten. Mulch is een vorm van koude compost. Mulch warmt niet op zoals bij composteren maar zal wel verteren.

 

Waarom mulchen

Het gebruik van mulch is een van de principes van de permacultuur. Werk met de natuur mee. Blote grond is dode grond, bedekte grond is vruchtbare grond. Bovendien verhindert mulch dat onkruid opkomt, de voedingsstoffen die onkruiden nodig hebben zijn al in gebruik door organismen die tussen de bodem en de mulch leven. Daarnaast krijgt het onkruid te weinig licht en is er een fysieke barrière die de groei belemmert. Zie voor en nadelen hieronder. 

 

Materiaal

Je kunt allerlei materiaal gebruiken om de bodem te bedekken. Je kunt het beste een combinatie met compost gebruiken. Breng eerst compost aan, dan daarbovenop de mulch. In de compost zijn de juiste organismen aanwezig om de mulch te verteren en de mulch beschermt de organismen in de compost tegen UV-stralen en uitdroging.

Aromatische kruiden: zoals oregano, basilicum, salie, tijm, rozemarijn, munt, lavendel en boerenwormkruid kun je gebruiken om door je mulch laag te mengen. Bij wortel-en koolgewassen kan het helpen te voorkomen dat (wortel en kool) vliegen of vlinders hun eitjes bij de plant afzetten.

 

In de Herfst

• Karton, gebruik je om hardnekkig wortelonkruid kwijt te raken. Je bedekt kale grond met karton en dekt dit af met wat zwaarder materiaal zodat het niet wegwaait. Het wortelonkruid zal niet groeien en afsterven door gebrek aan licht, lucht en water. Gebruik karton wat vrij is van inkt en geen gerecycled karton, hierin kunnen  inktresten verwerkt zitten  
• Compost, breng eerst een laag groencompost aan en dan een laag onkruidvrij materiaal aan
• De bovenste laag zorgt ervoor dat de aanwezige zaden uit de compost niet tot kieming komen
• Bladeren van bomen (zie bij: welke bladeren wel of niet)  bladeren van planten zoals bonen en erwt.
• Stro of mest met stro
• Vers grasmaaisel (onbespoten)
• Vers groen snoeiafval 
• Grove houtsnippers voor op je paden en tussen je struiken en bomen

 

In de Winter

• Bedek de bodem de hele winter met veldsla, winterpostelein en groenbemesters, dan benut én bescherm je de bodem
• Mulch niet wanneer het reeds al vriest, want dan vertraag je de natuurlijke opwarming van de grond, maar vóór de vorstperiode

 

Hoe dik strooi je de mulchlaag

Fijn materiaal vijf centimeter dik aanbrengen en grof materiaal 7,5 centimeter dik aanbrengen. Je kunt ook verschillende materialen mengen. Laat rondom stammen van bomen en heesters vrij. Het blijft rondom de stam dan gauw te vochtig, waardoor de stam kan gaan rotten.

 

Bodemleven onder de mulchlaag

• Loopkevers: die eten slakken, wormen en plantenetende beestjes
• Schimmels en bacteriën: allemaal goedaardig en ook zij breken je bedekking mee af
• Pissebedden, duizendpoten enz. hebben een positieve werking
• Diverse soorten pieren zoals compostwormen en regenwormen die de mulchlaag omzetten tot voedsel voor je planten
• De bladeren geven ook onderdak aan, egels, padden, kikkers en salamanders. Holle bloemstengels en kleine holletjes in de bodem bieden schuilplaatsen voor lieveheersbeestjes, grondkevers, wilde bijen

 

Wat zijn de voordelen van mulchen

• Je beschermt je bodem tegen zon, wind en vorst
• Voorkomt uitdroging van de grond
• Bij flinke regenbuien slaat de grond niet dicht en vorst dringt minder door in de grond. Zo gaat de bodem niet uitdrogen, wegwaaien of uitspoelen
• Je onderdrukt de opkomst van eenjarige onkruiden
• Je bevordert een goede bodemstructuur
• Je mulch materiaal breekt af en levert plantenvoeding
• Voeding voor het bodemleven

 

Wat zijn de nadelen van mulchen

• Slakken en woelmuizen kunnen toenemen in aantal onder mulch lagen
• Mulch dun, tijdelijk of plaatselijk
• Verstoor de mulchlaag af en toe
• Compost gebruiken als mulch, slakken kunnen zich er minder goed in verstoppen

 

Wanneer verwijder je de mulchlaag

 Begin maart schuif je de beschermende mulchlaag opzij, daaronder zit een rulle, onkruidvrije bodem, vol met nuttig bodemleven. Of schep deze in de compostbak. 

 

 

Geschikte bladeren voor mulchen 

Makkelijk en snel verteerde bladsoorten:

• linde
• Wilg
• Populier
• Berk
• Hazelaar
• Smeerwortel 

 

Het blad van de lindeboom staat voor ons op nummer 1. Het voordeel hiervan is dat de boom kalk opslaat in zijn blad. Door het blad als mulch te gebruiken komt de kalk vrij en ten goede aan je planten en het bodemleven.

 

Het blad van de Smeerwortel is rijk aan mineralen ideaal om te mulchen. Het blad kan 3 tot 4 keer per jaar geoogst worden. Het blad kan dan als mulch gebruikt worden op de groentebedden of in de fruittuin. 

 

Ongeschikte bladeren om te mulchen

Langzaam verteerde bladsoorten:

• Eik
• Beuk
• Kastanje
• Esdoorn

Het langzame verteerproces van de bladeren heeft als gevolg dat schimmels die hierbij betrokken zijn, zuren uit gaan scheiden waardoor de pH van je bodem ook zuurder zal gaan worden.

 

Je kunt de bladeren wel mengen met een grote hoeveelheid van de geschikte bladeren. Gebruik dan met name van het Eikenblad maar een kleine hoeveelheid.

Begin vanaf November

 

• Verwijder dode plantenresten en gooi ze op de composthoop
• Laat de composthoop/ bak met rust. Start eventueel een nieuwe composthoop/ bak of maak een tijdelijke bak om alle plantenresten kwijt te kunnen
• Van vakken die leeg komen het onkruid verwijderen en bedekken met mulch van bijvoorbeeld compost, grasmaaisel of bladeren
• Snoei de herfstframbozen op 15 cm. boven de grond af
• Snoei het aspergeloof af net boven de grond  wanneer deze geel is geworden en gebruik deze als mulch
• Oogst de witlofwortels vóór de eerste vorst
• Bescherm kwetsbare vaste planten, Gebruik compost en bladeren rond de voet van de plant, bij extreme kou kan je de plant ook beschermen met vliesdoek of coverdoek
• Oogst vorstgevoelige groente voordat het gaat vriezen, bijvoorbeeld sla, zoete aardappel
• Haal de dahlia’s uit de grond. Berg deze droog en vorstvrij op
• Maak de platte bak leeg en sluit deze of verplaats hem naar een andere plek voor het nieuwe seizoen
• Zet potplanten in de kas waar ze droog en windvrij staan. Bescherm de pot evt met vliesdoek of coverdoek
• Maak de regenton leeg. Sluit de waterpomp af. Verwijder de kranen
• Maak tuingereedschap schoon. Sla tuinmateriaal als stokken, touw en netten droog op

 

Denk ook aan de dieren in de tuin

Droog zonnebloempitten zodat ze niet gaan schimmelen en geef ze in de winter aan de vogels.

Laat snoeihout op hoopjes liggen zodat diverse dieren zich hierin kunnen verschuilen.

Laat uitgebloeide bloemen /stelen staan zodat insecten zich hierin kunnen huisvesten.

Maak vogelhuisjes leeg en maak deze schoon met warm water. Draag handschoenen i.v.m vogelluis.

 

Maak een Takkenril

Een takkenril biedt een natuurlijk habitat en is een ideale plek voor schimmels en bacteriën, rupsen en veel vogels denk hierbij aan de heggenmus het roodborstje en het winterkoninkje.

 

Hoe maak je het

Een takkeril is een dubbele rij palen van ongeveer 2 meter die stevig in de grond staan. De tussenafstand tussen de rijen is 1 meter, de onderlinge afstand in de rij is meestal een 0,75 cm. – 1 meter. De ruimte tussen deze 2 rijen vult u dan op met takken (groot en klein) en zo maakt u een natuurlijke afsluiting.

 

Voordelen

• Gemakkelijke manier om uw snoeihout te verwerken
• Natuurlijke afsluiting in de tuin of van de tuin
• Voor vogels en zoogdieren biedt een takkenril een goede nest-,  voedsel- en schuilgelegenheid
• Overwinterplek voor amfibieën en reptielen 
• Vlindersoorten zetten hun eitjes af op dood hout
• Insectensoorten maken gebruik van de takkenril om in te schuilen
• Paddenstoelen en diverse plantensoorten vinden er een goed onderkomen.