Wat is een Teeltplan

Een teeltplan is een schema wat je maakt vóór ieder tuinseizoen. Dit heeft als doel om de wisseling van plaats van de te telen gewassen per jaar in kaart te brengen. Waardoor een bepaalde gewas pas na enkele jaren weer op hetzelfde vak terug komt. Iedere gewas heeft een eigen behoefte aan voedingsstoffen en worteldiepte. Plantenfamilies hebben kenmerkende  problemen met ziektes. Daarom is het van belang op regelmatige wijze de gewassen te wisselen van plaats.

Een teeltplan maken is niet alleen voor dit jaar belangrijk, maar ook voor de jaren daarop. Om de grond gezond te houden is dit rotatiesysteem erg belangrijk. Het is geen verspeelde moeite om een teeltplan te maken en deze te bewaren. Het teeltplan bestaat uit de volgende aspecten:

 

 

Het ontwerp

Meet je tuin op en neem deze over op papier of maak je ontwerp in een excel sheet op de computer. Verdeel de tuin in 6 vakken en teken per vak de bedden in. In principe zijn er 6 vakken te weten: kool vak, blad vak, vrucht vak, wortel/knol vak, aardappel vak en peul vak. 

 

 

Het tijdschema

Dit is het tijdschema waarin staat op welke volgorde de teeltwisseling elkaar opvolgt.

 

Hierin staat welke gewassen je wilt zaaien, planten en oogsten. Bedenk ook hoeveel tijd je kunt besteden aan je tuin. Wanneer je erg weinig tijd hebt voor je moestuin kun je hier rekening mee houden met de keuze welke groenten, fruit en kruiden die je wilt gaan kweken. In plaats van zelf te zaaien kun je ook plantjes kopen.

 

 

Wat is vruchtwisseling

Met vruchtwisseling bedoelen we het op geregelde tijdstippen laten terugkeren van een bepaald gewas op een bepaald groentebed. De vruchtwisseling is nodig omdat men te maken krijgt met de gevoeligheid voor bepaalde ziektes, zoals schimmels en insecten.

In een teeltplan wordt bepaald om de hoeveel jaar het gewas mag terug komen op dezelfde plaats. 

Over het algemeen wordt een vruchtwisseling aangehouden van 4 jaar waarop het te telen gewas mag terugkomen op hetzelfde groentebed. Indien u de mogelijkheid hebt om een nog ruimere teeltwisseling toe te passen dan zou om de 6 of 8 jaar aan te raden zijn.

Er zijn ook gewassen die het beter doen als u een andere vruchtwisseling aanhoud. Zo zullen erwt, knoflook, sjalot en ui een beter resultaat geven wanneer u een vruchtwisseling van 6 jaar aanhoud. Er zijn ook groenten met een korte groeicyclus die al na 3 jaar op hetzelfde bed mogen worden gekweekt zoals  Andijvie, sla en spinazie.
 

 

De beschikbare oppervlakte

Een grote groentetuin heeft het voordeel dat je hier makkelijke een teeltplan voor kunt maken dan een kleinere. In een kleine moestuin is het verstandig om selectief te werk te gaan en alleen die gewassen te zetten die makkelijk te telen zijn en een hoge opbrengst hebben. Wanneer je de mogelijkheid hebt om een stukje grond te reserveren om een platte bak te maken zou dit ideaal zijn. Hierin kun je dan onder glas al vroeg wat lage groente zaaien zoals sla, raapstelen en spinazie. 

 

 

Indeling

 

Koolvak

Er zijn veel overeenkomsten tussen de verschillende soorten. Kool heeft een flinke bemesting met behoorlijk wat stikstof nodig. Koolsoorten zijn snelle groeiers, maar hoe langzamer de kool groeit hoe compacter de kool wordt en hoe beter hij te bewaren is. In het begin van het seizoen kan de kalkgift en bemesting het beste in dit vak toegepast worden.

 

 

Bladvak 

Bladgroente groeien vaak snel.  Bladgroente houden van een stikstofrijke en een vrij vochtige en goed doorlatende bodem. Bladgroente zijn meestal snelle groeiers en gevoelig voor vroegtijdig schieten. Zaai daarom geregeld in wat kleinere hoeveelheden, zodat u constant kunt oogsten.

 

 

Vruchtvak 

Vruchtgewassen hebben vaak meer tijd en aandacht nodig. Makkelijk te telen zijn de courgette en de pompoen. Dat zijn echte aanraders voor beginners.

 

 

Wortel - knolvak 

Wortel en knolgewassen stellen vergelijkbare eisen aan de bodem. De meeste wortel- knol gewassen hebben geen zware bemesting nodig. Ze doen het goed in losse grond, waarin ze gemakkelijk kunnen wortelen. Stikstof stimuleert vooral de ontwikkeling van het blad en dat is wat je niet wil. Bij zware grond meng je eventueel zand door de bodem om de grondstructuur te verbeteren en om geen vervorming van de wortels of knollen te krijgen. Veel wortelgewassen hebben last van knaagende bodeminsecten.

 

 

Aardappelvak 

Men maakt onderscheidt tussen vroege, midden en late aardappels. Wanneer u biologische wilt tuinieren kies dan rassen die weinig vatbaar (resistent ) zijn voor phytophthora( aardappel ziekte).

 

 

Peulenvak 

Peulvruchten vind je in bijna elke moestuin. Stokbonen herken je aan de lange bamboe stokken met klimmende bonen soorten eraan zoals snijbonen en stok sperziebonen. Daarnaast zijn er ook nog lage bonen dit zijn de stambonen. Ook de tuinbonen en de doperwten horen in het peulenvak thuis. Bonen en peulen hebben een hekel aan te veel mest. Bijzonder aan peulvruchten is dat zij weinig voeding nodig hebben, Dat betekend niet dat ze helemaal geen bemesting nodig hebben, juist in de beginfase kan een hoeveelheid stikstof nodig zijn.

 

 

 

 

 

 

 

Hoofdteelt - Voorteelt - Na-teelt

 

Niet alle gewassen staan evenlang op het veld. In veel gevallen is het mogelijk om voor of na het hoofdgewas nog een ander gewas te telen met een kortere groeiperiode. Hiermee kun je dus rekening houden in het teeltschema

 

Hoofdteelt met voorgewas

Voorgewas	Hoofdteelt
kropsla bindsla snijsla spinazie warmoes tuinkers kervel radijs koolrabi spitskool vroege raap raapsteel en rode biet (vroege)	bleekselder groene selder rode & witte kool spruitkool bloemkool broccoli pompoen tomaat suikermaïs courgette augurk komkommer bonen sojaboon aardbei (éénmaal dragende of doordragende)

 

Hoofdgewas met na-teelt

Hoofdteelt	Na-teelt
zomerprei ijsbergsla vroege bloemkool plantui vroege aardappelen erwten tuinboon aardbei (éénmaal dragende)	winterprei kropsla veldsla andijvie groenlof spinazie winterpostelein bleekselder groene selder boerenkool Chinese kool koolraap herfstraap knolvenkel

 

Hoofdteelt waarbij geen voor of na gewas geteeld kan worden

• winterwortel
• zaaiui
• witloof
• knolselder
• Pastinaak
• Peterseliewortel
• Schorseneer
• Late aardappel

 

 

Hoeveelheid per gewas

• Dit is afhankelijk van de beschikbare grond en hoeveel je denkt nodig te hebben. 
• Hoe vaak wil je deze groente vers eten. 
• Welke hoeveelheid heb je nodig om in te vriezen of op een andere manier te bewaren
• Wat wil je aan derden afgeven 

 

 

 De bewaarmethode

Bij het maken van een teeltplan kun je ook rekening houden met de bewaarmethode. Kan ik alles in een keer verwerken. Er zijn diverse mogelijkheden om je groenten te bewaren.

 

• inkuilen 
• diepvries
• wecken 
• jam, chutney maken

 

 

Kortom het opstellen van een teeltplan is een leuke winterklus. We moeten vaak concessies doen omdat we niet genoeg ruimte hebben, of we willen veel van de ene soort en weinig van een ander soort telen. Een perfect plan bestaat dus niet. Kortom gewoon beginnen en de ervaringen verwerken in het teeltplan voor volgend jaar. Bij het opstellen kan het handig zijn om eens bij de buren te vragen hoe zij dit doen.

Combinatieteelt

 

In de plantenwereld krijgt men te maken met soorten die goed of minder goed samen gaan. Dit wordt goede buur of of slechte buur genoemd.

Bij het aanplanten van uw moestuin is het belangrijk dat men rekening houdt met de juiste plantencombinaties die al dan niet een gunstige invloed hebben op elkaar. Planten kunnen elkaar versterken en positief beïnvloeden of juist elkaar verzwakken of negatief beïnvloeden. De geur van de planten, waarmee ze bepaalde insecten aantrekken, afstoten of misleiden speelt hier een belangrijke rol in. Ook scheiden sommige  planten stoffen af, waar de buurplanten niet echt tegen kunnen, waardoor deze minder goed groeien.

In een combinatieteelt dient men rekening te houden met de versterkende eigenschappen die sommige groenten en planten op elkaar uitoefenen. Ook dient men rekening te houden met plantencombinaties die elkaar schade toe kunnen brengen.

 

 

Hoe kan combinatieteelt werken

Veel insecten gebruiken hun zintuigen zoals zien, geur en smaak. Zorg dus voor verwarring.

• Veel vliegende insecten gaan af op de vorm van de gewassen. Zet dus verschillende gewassen, bloemen, kruiden bij elkaar om verwarring te veroorzaken
• Groenten, kruiden en bloemen verspreiden diverse geurstoffen die insecten verwarren of zelfs afweren
• Insecten proeven van planten . Wanneer dit een plant is die ze nier verwachten gaan ze weer weg.

• Creëer een mengcultuur om verwarring te veroorzaken, en om meet verschillende soorten belagers aan te trekken

 

Uitzonderingen in het teeltplan

 

• Rucola is geen sla soort maar een kruisbloemige en dit betekent dat rucola bij het teeltplan in het koolvak opgenomen dient te worden
• Veldsla en winterpostelein kunnen in alle vakken en onbeperkt gekweekt worden. Dus hoef je er in het teeltplan geen rekening mee te houden

 

 

Groenbemesters opnemen in het teeltplan 

De groenbemesters die als hoofd- of als na-teelt gezaaid worden zoals:  Phacelia, luzerne, lupine , rode klaver, gele mosterd, boekweit en rogge. Deze  worden eveneens opgenomen in het teeltplan. Houd daarbij wel rekening met de familie van de groenbemester en neem deze op in het juiste vak. Gele mosterd is kruisbloemig dus kan deze in principe alleen worden opgenomen in het koolvak.