Begrippen
Afharden
Zaaigoed dat in de bak of kas is opgekweekt kan beter langzaam wennen aan de koudere buitenlucht. Zet de ramen steeds langer open. Dan pas naar buiten overplanten. Als er planten instaan die nog warmte nodig hebben, zet je diegenen die je overplanten wilt steeds een beetje langer buiten.
Biodiversiteit
Bij biodiversiteit gaat het om planten, schimmels, bacteriën en dieren van zowel levend als dood materiaal. Deze organismen beïnvloeden elkaars leven en hebben elkaar nodig.
Extract
Extract is een hoeveelheid plantendelen in verse of gedroogde vorm, in een hoeveelheid water koken en dit voor gebruik zeven en af laten koelen.
Fytochroom
Fytochroom is een plantpigment, dat betrokken is bij het waarnemen van licht en werkt als een lichtsensor. Hierdoor wordt het dag- en nachtritme geregeld en gaat de plant naar het licht toegroeien als het in de schaduw komt te staan. Veel bloemplanten (Angiospermae) gebruiken fytochroom om de bloei te reguleren.
Veel bloemplanten reageren met bloei op de verschillen in daglengte in de verschillende seizoenen. Er zijn langedag-, dag neutrale en korte-dagplanten.- Lange-dagplanten bloeien in het voorjaar en de zomer als de dagen steeds langer worden en er een bepaalde daglengte is bereikt.
- Korte-dagplanten bloeien pas als de dagen korter worden en er een bepaalde daglengte is bereikt.
- Dag neutrale planten gebruiken voor hun bloei geen daglengte, maar bijvoorbeeld de temperatuur en gaan pas bloeien als er een bepaalde koude- of warmtesom is bereikt.
Bloemen reageren ook op fytochroom. Zo openen de bloemknoppen van Ipomoea zich in de loop van de dag onder invloed van de zon en die van de Avondkoekoeksbloem in de avond.Gier
Gier maak je door verse (of gedroogde) plantendelen in een emmer koud water dagen tot wel weken te laten staan tot dat de plantendelen verrot zijn. Roer het iedere dag een paar keer om en voeg er wat water bij wat verdampt is. Deze massa wordt dan gezeefd en daarna verdund of onverdund gebruikt. Het is begrijpelijk dat dit flink gaat stinken zoals de naam al doet vermoeden. Planten met een sterke geur of smaak zijn hier voor te gebruiken zoals, brandnetel, uienschil, blad van tomaat, vlier (bloesem en blad), paardenbloem, afrikaantjes (tagetes), rabarber, knoflookschillen.
Humificatie
Na inwerken van vers organisch materiaal zoals plantenresten, organische mest, compost wordt het grootste deel van het materiaal door de micro-organismen gebruikt als voedselbron en afgebroken. Een deel van dit organische materiaal wordt echter niet afgebroken, maar behouden of omgezet naar een stabielere vorm en gaat deel uitmaken van de organische stof in de bodem. Dit proces heet humificatie. Daarnaast verwijst humificatie ook naar interne omzettingen in de organische stof.
Humus
Humus zorgt voor een goede bodemstructuur. Humus bestaat uit verteerd organische materiaal en houdt bodemdeeltjes bij elkaar waardoor de bodem luchtig blijft. Van humus wordt jaarlijks maar een klein percentage afgebroken tot mineralen. Humus wordt ook organische stof genoemd.
Inkuilen
Leg een laag stro op de grond en spreid daarop de producten. Daarop leg je weer een laag stro wat je als een dakje naar beneden laat lopen voor de regen. Dek het geheel af met aarde. Plaats om de meter een paal, die je als de aarde geplaatst is weer weghaalt, en stop kleine takjes in het gat. Zo kan de hoop blijven ademen. Als het vriezen gaat stop je de gaten dicht met een prop krantenpapier. Zorg ervoor dat je de kuil maar één keer per maand hoeft open te maken. Bewaar de maandvoorraad in een kist met vochtig scherp zand in de schuur.
Mengsels
Mengsels zijn oplossingen en verhoudingen van water met andere vloeistoffen welke op de plant gespoten worden met name onder de bladeren. Of de insecten worden met een borsteltje of sponsje of wattenstokje dat gedrenkt is in dit middel er afgeveegd.
Mineralisatie
De continue, microbie?le afbraak van zowel vers organisch materiaal als de or- ganische stof in de bodem wordt mineralisatie genoemd. Bij deze afbraak gebruiken de micro-organismen dit materiaal als voedingsbron en worden organische verbindingen omgezet in minerale verbindingen.
Mulch
Mulchen is het bedekken van de bodem rondom planten met een laag organisch materiaal. Hierdoor ontstaat een isolatielaag, waardoor de vorst minder makkelijk in de grond kan dringen. Je kunt hiervoor de volgende materialen gebruiken, compost, bladeren, gras, houtsnippers of cacaodoppen.
Nutriënten
Ook wel voedingsstoffen genoemd. Elke molecule die door de planten opgenomen en nuttig gebruikt kan worden. Planten nemen de in het bodemwater opgeloste nutrie?nten op via hun plantenwortels.
Organisch materiaal
Onder organische materiaal verstaat men plantaardig en dierlijk materiaal zowel op als in de bodem. Organische materiaal wordt toegepast in de vorm van mest of compost.
Plantafstand
Hiermee wordt de plantafstand tussen de planten onderling aangegeven. De ruimte is gebaseerd op de volwassen plant zodat ze elkaar in de groei niet verdringen.
Rijafstand
Dit is de afstand tussen de rijen met dezelfde soort gewas. Er is voldoende afstand zodat de plant kan uitgroeien en er nog ruimte overblijft om tussen de rijen makkelijk te wieden
Scartificeren
Scarificatie is het proces waarbij de zaadhuid van zaden wordt beschadigd om de kiemrust te verbreken. Door de zaadmantel te beschadigen kan water tot het embryo doordringen en dit start het kiemproces.
Mechanische:- Zand of kiesels: Kleine zaden kan je in een pot met zand of kleine kiezels doen, de pot sluiten en krachtig heen en weer schudden tot de zaadhuid beschadigd is.
- Inkerven: Grotere zaden met een heel harde zaadhuid kan je inkerven met een scherp mes.
- Schuren: Grotere zaden kan je scarificeren door ze te schuren met een vijl, rattenstaart of schuurpapier. Dit doe je tot je net het witte vruchtvlees ziet verschijnen.
Thermisch:
- Dompelde zaden in warm water van 80 °C, en ze in het water te laten tot het water is afgekoeld. De zaden die naar de bodem gezonken zijn mogen meteen gezaaid worden. Zijn er maar een klein aantal zaden gezonken dan kan je het proces herhalen met iets warmer water. Voor sommige zaden is dit niet voldoende en zal stratificatie nodig zijn.
Chemisch:
- De zaadhuid kan ook chemisch beschadigd worden. Professionele kwekers gebruiken hiervoor zwavelzuur, dit is een gevaarlijk product het is niet verstandig om hier zelf mee aan de slag te gaan, bovendien is deze methode niet biologische/ ecologische verantwoord.
Stratificeren
Gebruik je om de kiemrust van bepaalde zaden die een koude prikkel nodig hebben om te ontkiemen te doorbreken. Leg de zaden in een goed afgesloten plastic bakje of zakje in de koelkast. Ook een goed afsluitbare glazen pot kun je hiervoor gebruiken. Zolang er maar geen vocht bij de zaden kan komen.
Uitdunnen
Na het opkomen van de plantjes moet je de zwakste plantjes uit de grond trekken om de anderen genoeg ruimte te geven om te kunnen groeien
Verspenen
Bij het verspenen worden de dicht op elkaar staande kiemplanten uit de grond of uit kweektrays gehaald en apart al of niet in potjes gezet. Meestal gebeurt dit als de eerste twee ware bladeren, dit zijn de eerste blaadjes na de kiemblaadjes, tevoorschijn zijn gekomen. De planten worden tot de wortelhals in de grond gezet. Verspeende planten zijn steviger en hebben een beter wortelgestel
Vorstgevoelige planten
Iedere plant is anders en de temperatuur en duur van de vorst waar ze tegen kunnen verschilt dan ook per soort. Vorstgevoelige planten gaan dood bij vorst.
Winterharde planten
Winterharde planten beschermen zichzelf tegen vorst. De planten veranderen hun stofwisseling en komen in een rustfase. Er komt dan minder vocht in hun cellen waardoor er minder kans op bevriezing is. De mate van winterhardheid varieert per soort. Sommige winterharde soorten kunnen in de winter toch wat extra bescherming gebruiken zoals een mulch laag.
Zaaibed
Een zaaibed is een aparte plaats waar je zaden zaait en de gekiemde plantjes later verzet naar hun definitieve plek. In grond van een zaaibed werk je in de bovenste 5 cm ongeveer 1 cm goed verteerde gezeefde compost.